از اورگن تا شیراز | نگاهی به کتاب «باغ سالار جنگ» نوشته ترنس اودانل
تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۴۸۲۸۱
همشهری آنلاین- یاور یگانه: گزارش‌های فرنگی‌هایی که راه‌شان به هر دلیلی سمت ایران افتاده و برای مدتی در این آب‌وخاک روزگار گذرانیده‌اند، برای آگاهی از طرز تلقی آنها درباره ایران و ایرانی مهم است. این گزارش‌ها، فارغ از اینکه چقدر در بازنمایی درست و کامل این سرزمین و مردمش موفق و بی‌اعوجاج‌اند، راهی برای شناخت ذهنیت نویسندگان آنهاست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نویسندگان این گزارش‌ها که از ملیت‌ها و سرزمین‌های مختلف بوده‌اند، با پیشینه‌های تاریخی، تربیتی و فکری متفاوتی درباره ایران دست به قلم برده‌اند و دیده‌ها و شنیده‌های‌شان را از صافی ذهن خود عبور داده‌اند. از این روست که باید گفت این گزارش‌ها صرفا نه بازتابی تمام‌وکامل از روزگاررفته مردم، بلکه آمیخته به طرز تلقی نویسندگان‌شان از ابعاد مختلف زندگی است. کتاب «باغ سالار جنگ» نوشته ترنس اودانِل با ترجمه کمال فهیم که به‌تازگی بعد از سال‌ها از سوی انتشارت فرهنگ معاصر تجدید چاپ شده است، نمونه درخورتوجهی از این دست گزارش‌هاست.
ترنس اودانل مورخ و محققی اهل ایالت اورگن آمریکا بود که ۲۵سال از عمرش را به سفر و سیاحت گذراند. در پیشگفتار مترجم آمده که «دلیل سفر مهاجرت‌گونه او از آمریکا در سال ۱۹۵۰، انزجارش از محاکمات زمان مک‌کارتی و جو نژادپرستی رایج در آمریکای آن روزگار بود.» اودانل در سال ۱۹۵۷به ایران رسید و ۱۵سال در آن سکونت داشت.
به نوشته مترجم، اودانل «ابتدا در انجمن ایران و آمریکا به تدریس زبان انگلیسی پرداخت. ۷سال در کانون فرهنگی اداره اطلاعات آمریکا در اصفهان خدمت کرد. سال‌ها در دانشگاه‌های اصفهان و شیراز زبان انگلیسی تدریس کرد. در اوایل سال‌های دهه ۱۹۶۰ «باغ سالار جنگ» را که باغ میوه بزرگی بیرون شیراز بود اجاره کرد و ۱۰سال در آنجا زیست و از محل فروش میوه باغ امرار معاش می‌کرد.
در سال ۱۹۷۱که صاحب باغ برای ویلاسازی تصمیم به تخریب باغ گرفت، ترنس اودانل ناچار به ترک باغ شد و یک سال بعد به ایالات متحده بازگشت.» همانطور که استاد باستانی پاریزی در مقدمه کتاب نوشته، وجه تمایز کتاب خاطرات اودانل از نمونه‌های مشابه این است که اودانل سال‌ها در متن زندگی ایرانی ـ آن‌هم یک زندگی روستایی ـ کار و زندگی کرده بود.
نگاه اودانل، نگاه یک سیاح جهانگرد نیست؛ نگاه کسی است که زندگی‌اش ـ به‌رغم همه تفاوت‌های انسان غربی با انسان ایرانی ـ با راه و رسم ایرانیان عجین شده است. به قول مرحوم باستانی‌پاریزی، اودانل «غیر از آنهاست که در خوابگاه‌های اختصاصی و رزیدانس‌های سفارتخانه‌های خود می‌خفته‌اند و با استفاده از گزارش سُفرا و کارگزاران آنها، با حضور در چند مراسم معمولی و عادی در یک شهر، آن هم نه روستا، مطالبی از خلقیات مردم این مملکت درک می‌کرده‌اند.»
اودانل خود نوشته: «در سال ۱۹۵۷به ایران سفر کردم؛ از سر کنجکاوی رفته بودم، اما به‌علت علاقه و دلبستگی فراوان ماندگار شدم.»
اودانل وقتی به شیراز می‌رسد، باغ سالار جنگ را که متعلق به یکی از لشکریان قاجار ملقب به سالار جنگ بوده و در گردش ایام به تاجری رسیده بوده، اجاره می‌کند و به وضعیت این باغ که زمانی از شکوه و زیبایی فراوانی برخوردار بوده، سروسامانی می‌دهد.
با اینکه باغ از شهر دور است، اما زیبایی آن و شکوه عمارت اصلی‌اش و نیز آرامش و طبیعت بکر اطراف آن از ابتدا مورد توجه اودانل قرار می‌گیرد. اودانل چنان باغ را با جزئیات تصویر می‌کند که می‌توان تصور کرد او از هر لحظه زندگی در آن باغ لذت فراوانی برده است.
کار اصلی اودانل در این باغ که محصول اصلی‌اش انار بوده، رسیدگی به انارستان و چیدن و فروش محصول آن بوده است. دیگر محصولات باغ انگور، گردو، سیب، گلابی، آلو و به بوده است. اودانل با شگفتی از محصول دیگر باغ یاد می‌کند که گل نسترن بوده و از آن عرقی برای فروش به روستاییان تهیه می‌کردند.
دامداری، صیفی‌کاری، نگهداری از کندوهای عسل، نجاری، هیزم‌شکنی، رسیدگی به گلخانه، تهیه انواع مربا و انبار کردن محصولات مختلف برای فصل زمستان دیگر کارهای باغ بوده‌اند. اودانل همه این امور را با مشارکت سرایدار باغ، ممدلی، انجام می‌داده است. بخش جالبی از کتاب به رابطه اودانل و ممدلی بازمی‌گردد.
اودانل درباره نخستین برخوردش با ممدلی می‌نویسد: «... آنچه توجه من و درواقع هرکسی که ممدلی را می‌دید جلب کرد، لبخندش بود. لبخند ممدلی لبخند کسی بود که گویی تازه قدم به این دنیا گذاشته و لذت می‌برد. اما برای من، آن نخستین‌بار، لبخند ترسناکی بود که به‌نظر می‌رسید نشان‌دهنده معصومیتی عظیم و اعتمادی بی‌حدوحصر است.
می‌خواستم سرش فریاد بزنم که «مراقب باش! هشیار باش! فرار کن! قایم شو!» اما بعدها معلوم شد که در قضاوتم اشتباه کرده‌ام، زیرا ممدلی کاملا از عهده مراقبت از خود ـ و همچنین من ـ برمی‌آمد.» تفاوت‌هایی که میان برداشت این دو از زندگی وجود دارد، به طنز شوخ و شنگی راه می‌دهد که خواننده را حسابی سر شوق می‌آورد.
نکته مهمی که در نگاه اودانل به زندگی روستاییان ایران جلب توجه می‌کند، ارزش و احترامی است که آنها برای طبیعت قائل بوده‌اند. این نوع رابطه انسان با طبیعت که توأم با احترام و شکرگزاری بوده، با شخصیت خود اودانل نیز همخوانی داشته که توانسته ۱۵سال در محیطی روستایی زندگی کند.
از توصیفات اودانل از زندگی مردمی که در کنارشان روزگار گذرانده می‌توان دریافت طبیعت در نگاه او نیز از جایگاه والایی برخوردار بوده است. او چنان درختان، کوه‌ها، دشت‌ها، راه‌های سنگلاخ، مزارع و آسمان را توصیف می‌کند که گویی در معبدی در حال ستایش طبیعت بوده است.
مهم‌تر از آن، آمیختگی این طبیعت با راه و روش زندگی انسان ایرانی است که در نگاه او تکریم می‌شود. اودانل در کل معتقد است ایرانیان از نعمات زندگی به خوبی بهره می‌برند و مهمان‌نواز و جوانمرد و نرم‌خو و شوخ‌طبع هستند. در گزارشی که او از زندگی ایرانیان ارائه داده، این خصلت‌ها حاصل زندگی مسالمت‌آمیز ایرانیان با طبیعت توصیف شده است. اودانل که متولد سال ۱۹۲۴بود، در سال ۲۰۰۱در ایالت اورگن درگذشت.
کد خبر 710594 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها ایران و آمریکا کتاب - نویسندگان و پدید آورندگان شهر شيراز ترجمه نشر - انتشارات کتاب - معرفی و نقدمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ایران و آمریکا شهر شيراز ترجمه نشر انتشارات کتاب معرفی و نقد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۴۸۲۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کودکان با شعر زندگی موفق‌تری خواهند داشت
به گزارش خبرگزاری مهر، امیراسماعیل آذر نویسنده، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی میهمان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود و با حامد علامتی مدیرعامل کانون برای طراحی و اجرای برنامه‌های ترویج شعرخوانی و مشاعره در بین کودکان و نوجوانان گفتگو کرد.
امیراسماعیل آذر مجری برنامه‌های مشاعره محور صدا و سیما در این نشست به دعوت علامتی برای همکاری در حوزه پرورش استعدادهای ادبی و شعری کودکان و نوجوانان ایرانی و ترویج فرهنگ و زبان فارسی در بین بچه‌ها پاسخ مثبت گفت و برای همکاری در این زمینه اعلام آمادگی کرد.
این شاعر و مترجم دیروز شنبه ۸ اردیبهشت و در جمع مدیران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به اهمیت شعر و ادبیات در تربیت کودکان گفت: اگر شعر در وجود کودکان متمکن و جایگزین شود و بچه‌ها با این مفاهیم آشنا شوند آنها در زندگی آینده انسان‌های موفق‌تری خواهند شد. نتیجه یک بررسی گذرا نشان داد که این کودکان در زندگی خود انسان‌های آرام و دور از خشونت بودند و آنان محصول شعرها هستند.
اسماعیل آذر ضمن اظهار خوشحالی از حضور در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به‌عنوان یک مجموعه ریشه‌دار گفت: من یک معلم هستم و در دانشگاه تدریس می‌کنم اما در همه این سال‌ها کانون همیشه یکی از محورهای ذهن من بوده و هر مجموعه‌ای که پشتوانه نداشته باشد محکوم به فناست اما پشتوانه کانون اندیشمندان و شخصیت‌های بزرگی هستند که سبب رشد این مجموعه شده‌اند و اکنون ما زیر سایه آنها نشسته‌ایم و حرف می‌زنیم.
وی با اشاره به تاریخ کهن قصه و قصه‌گویی در ایران گفت: در برخی از دوره‌های تاریخی و از زمان صفویه، قصه‌گویی به یک منصب تبدیل شد و در دوران قاجاریه هم ناصرالدین شاه، «قصه‌گو» یی ویژه داشته و فخرالدوله دختر او این قصه‌ها را می‌شنیده و می‌نوشته است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: آنچه امروز رایج است شعر است که در ایران پشتوانه دارد و در ضمیر ایرانیان نهفته است و همه ما با شعر بزرگ شده‌ایم. در حال حاضر هم با حرکت‌هایی که در حوزه ترویج مشاعره راه انداخته‌ایم خوشبختانه تعداد کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به شعر افزایش قابل توجهی داشته است. بچه‌ها دوست دارند شنیده شوند.
اسماعیل آذر گفت: من کانون پرورش فکری را دوست دارم و معتقدم از آموزش و پرورش و صدا و سیما هم می‌تواند مهم‌تر باشد چرا که این مجموعه می‌تواند انسان بسازد در حال حاضر بسیاری از شعرهای بچه‌ها محصول ذوق آنهاست نه دانش و تجربه‌های نو آنان، به همین دلیل باید بچه‌ها را با شاعران قدیمی آشنا کنیم.
پیشنهاد این نویسنده و مترجم، راه‌اندازی جریان مشاعره در مراکز کانون سراسر کشور با استفاده از فناوری‌های جدید و فضای مجازی بود و او اعلام آمادگی کرد تا مربیان کانون در زمینه آموزش شعر به بچه‌ها تحت آموزش قرار بگیرند و شعرهای بسیار ساده و قابل فهم برای کودکان جمع‌آوری و منتشر شود.
برای نسل جدید باید از ابزار هنر و ادبیات مانند شعر، داستان و قصه‌گویی استفاده کنیم
در ادامه حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سخنانی از اسماعیل آذر به‌عنوان یکی از قله‌های مسلّم ادبیات و شعر نام برد و گفت: ما به دنبال این هستیم که از تجربه‌های ایشان استفاده کنیم و درخواست می‌کنیم در ساخت برنامه‌هایی برای کودکان در حوزه شعر و شعرخوانی به ما کمک کنند.
وی افزود: برنامه ترویج شعرخوانی و مشاعره با سه سیاست محوری سال ۱۴۰۳ یعنی مرکز محوری، مخاطب محوری و نوجوان محوری کاملاً مطابقت دارد.
مدیرعامل کانون پرورش فکری با بیان این که کانون قصد ندارد گرفتار روزمرگی شود، گفت: قصد داریم در این حوزه کارهای ماندگاری را که شمولیت داشته باشد از خود به یادگار بگذاریم. برای نسل جدید باید از ابزار هنر و ادبیات مانند شعر، داستان و قصه‌گویی استفاده کنیم و البته ابزار رسانه که بسیار مهم است.
وی اهمیت ایجاد یک پیوست رسانه‌ای برای تمامی برنامه‌های فرهنگی و هنری را یادآور شد و گفت: کودکان و نوجوانان امروز غرق در گوشی هستند و ما باید از ظرفیت رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی و فضای مجازی برای ترویج ادبیات استفاده کنیم.
علامتی با تاکید دوباره بر اینکه احیا کانون و بازگرداندن آن به دوران درخشان دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی گفت: این امر تصمیمی راهبردی است و قصد داریم هر کار خوبی که انجام شده است ادامه دهیم و تقویت کنیم و اگر می‌بینیم کاری مناسب زمان فعلی نیست، حتماً تغییر خواهیم داد.
اعضا کانون پرورش فکری گنجینه همیشه درخشان عرصه هنر و ادبیات هستند
در ادامه محمدرضا کریمی‌صارمی معاون تولید کانون پرورش فکری گفت: اعضای کانون پرورش فکری به عنوان گنجینه‌ای هستند که همیشه در رویدادهای هنری و ادبی و سینمایی کشور درخشیده‌اند.
در ادامه سمیه‌سادات ابراهیمی مدیرکل حوزه مدیرعامل، روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری گفت: سیاست کانون گسترش زبان و ادبیات فارسی با بهره‌گیری از خلاقیت و نوآوری است و ما در این زمینه از طراحی برنامه‌های ترکیبی برای کشف استعدادهای نوجوانان در قالب‌های مختلف استقبال می‌کنیم.
در ادامه محمدحسین علی‌مددی دستیار رسانه‌ای مدیرعامل کانون پرورش فکری از حضور اسماعیل آذر در کانون استقبال کرد و گفت: با حضور شما و از راه طراحی برنامه‌های تلویزیونی و بهره‌گیری از قالب‌ها و طرح‌های گوناگون و جذاب، نشر کتاب و… می‌توانیم به گسترش زبان و ادبیات فارسی کمک کنیم.
در ادامه مجتبی حاذق مدیر آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری گفت: طرح‌های در دست اجرا این مجموعه مانند کارگاه‌های خوانش متن، یا پروژه استعدادیابی نوجوانان در قالب باشگاه ادبی قاف را ظرفیت‌های مناسبی برای اجرای برنامه مشاعره است.
در ادامه عباس محمددینی مدیرکل نظارت بر انتشارات اظهار امیدواری کرد از دیدگاه‌ها و مشورت‌های اسماعیل آذر برای ایجاد بانک ایده انتشارات و نشر کتاب‌هایی جذاب و موردپسند کودکان و نوجوانان در حوزه اساطیر و ادبیات کهن در کانون بتوانیم استفاده کنیم.
در ادامه مجتبی دانشور مدیرکل نظارت بر چاپ و توزیع محصولات کانون از ارائه بیش از یک هزار عنوان کتاب در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران توسط کانون پرورش فکری خبر داد و گفت: امسال در نمایشگاه ۶ تا ۸ عنوان کتاب شعر نوجوان هم رونمایی می‌شود. سیاست کانون اکنون تجاری‌سازی محصولات و توزیع آن در همه فروشگاه‌ها و کتاب‌فروشی‌های غیر کانون بوده است. مطمئن هستم با حضور آقای آذر انتشار این کتاب‌ها وضعیت بهتری پیدا می‌کند.
در پایان این نشست اسماعیل آذر با همراهی مدیرعامل کانون پرورش فکری از کتاب‌خانه مرجع کانون بازدید کرد و به عضویت افتخاری این کتاب‌خانه درآمد.
کد خبر 6091114
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است